İkinci Dünya Savaşı sonrası bütün Avrupa bir daha eskisi üzere olmayacak formda değişti, İtalya da bu değişime katılan ülkeler ortasında. İtalya’da yaşanan bu değişimi en net gördüğümüz alan ise sinema oldu zira faşist Mussolini devrinde yapılan propaganda sinemalarından sıkılmış olan sinemacılar İtalyan sinemaları ile yeni bir dünyanın kapılarının aralandığını herkese göstermek istediler.
İşte ne olduysa o günden sonra oldu ve İtalyan sinemaları, yeni gerçekçilik akımı ile birlikte yeni bir kimlik kazandılar. Bu periyodun sinema üzerindeki tesirleri o kadar büyük oldu ki kimilerini sonrasında ve hatta bugün yapılan sinemalarda bile görmek mümkün. Olağan bütün külliyata hakim olmak kolay değil lakin gelin bazı klasik İtalyan sinemalarına yakından bakalım ve izleyiciye sundukları öyküler üzerinden ülke sinemasının yapısını daha düzgün anlayalım.
Keyifle izleyebileceğiniz klasik İtalyan sinemalarından kimileri:
- Il tempo si è fermato
- La ragazza con la valigia
- Mafioso
- Riso amaro
- Sacco e Vanzetti
- Roma ore 11
- Sedotta e abbandonata
- Indagine su un cittadino al di sopra di ogni sospetto
- Ladri di biciclette
- La meglio gioventù
- Nuovo Cinema Paradiso
Dağ başında iki adam: Vilayet tempo si è fermato
- Yıl: 1959
- Tür: Dram
- Yönetmen: Ermanno Olmi
- Oyuncular: Roberto Seveso, Natale Rossi, Paolo Quadrubbi
- IMDb: 7.5
Il tempo si è fermato sineması, genç bir üniversite öğrencisinin yanına kaldığı adamın karısının doğum yapması üzerine onun misyonu olan bekçiliği kabul etmesiyle başlıyor. Genç adam dağ başında bir barajda bekçilik yapmaya başlar. Bu sessiz ve ıssız ortamda yanında yalnızca onun üzere bekçi olan yaşlı bir adam vardır. Vakit geçip ortadaki buzlar çözülünce iki adam ortasında bir dostluk oluşmaya başlar.
Elinde bavuluyla kız başına: La ragazza con la valigia
- Yıl: 1961
- Tür: Dram, Romantik
- Yönetmen: Valerio Zurlini
- Oyuncular: Claudia Cardinale, Corrado Pani, Jacques Perrin
- IMDb: 7.5
Dünyada Girl with a Suitcase ismiyle vizyona giren La ragazza con la valigia sinemasında genç bir bayanın kıssasını izliyoruz. Elinde bavuluyla varlıklı bir adam için sevgilisini terk eden genç kız, sonrasında yine ortada kalır. Bir yandan hayatta kalmaya çalışan bir yandan da çılgın bir gece hayatı yaşayan karakterimiz bir kıyı kasabasına gittiği vakit işler düzgünce karışır ve onu kurtaracak olan erkek kardeşi olacaktır.
Her Sicilyalı mafya değildir: Mafioso
- Yıl: 1962
- Tür: Güldürü, Cürüm, Dram
- Yönetmen: Alberto Lattuada
- Oyuncular: Alberto Sordi, Carmelo Oliviero, Gabriella Conti
- IMDb: 7.6
Başarılı bir kara güldürü anlatısına sahip olan Mafioso, uzun yıllardır Milano’da çalışan bir Sicilyalının ailesini görmek için köyüne gitmesi ile başlıyor. Kendisi alışık olsa bile kuzeyli olan karısı bu ortama epey yabancı kalır. Karakterimiz eski arkadaşlarıyla hasret giderirken Elinde bavuluyla güçlü bir adam için sevgilisini terk eden genç kız, Evden ava diye çıkan acemi suikastçi, kendini New York’ta bulacaktır.
Taşrada pirinç hırsızlığı: Riso amaro
- Yıl: 1949
- Tür: Cürüm, Dram
- Yönetmen: Giuseppe De Santis
- Oyuncular: Giuseppe De Santis, Carlo Lizzani, Gianni Puccini
- IMDb: 7.6
Dünyada Bitter Rice ismiyle vizyona giren Riso amaro, İtalya yeni gerçekçilik akımının en dikkat çeken sinemaları ortasında. İki hırsız, Kuzey İtalya’da polisten kaçarken kendilerini bayan personellerin ortasında bulur ve onlarla birlikte yola düşer. Bayan çalışanlardan bir tanesi, çalışma müsaadesi olmayan ikiliyi bir formda pirinç tarlalarında işe sokar. Sonrasında yaşananlar ise büyük bir hırsızlığın taşradaki yansımasını gözler önüne serer.
Gerçek hatalıların hikayesi: Sacco e Vanzetti
- Yıl: 1971
- Tür: Biyografi, Cürüm, Dram
- Yönetmen: Giuliano Montaldo
- Oyuncular: Gian Maria Volonté, Riccardo Cucciolla, Cyril Cusack
- IMDb: 7.8
Sacco e Vanzetti sinemasında gerçekten yaşamış İtalyan asıllı iki anarşist olan Nicola Sacco ve Bartolomeo Vanzetti’nin öyküsünü izliyoruz. İkili 1920 yılında ABD Massachusetts’te bir soygun yapmaya kalkarlar. Soygun sırada işler aykırı sarfiyat ve iki kişiyi öldürmek zorunda kalırlar. Bunun üzerine mahkemede her ikisi de vefat cezasına çarptırılır. Sinema, memleketler arası alanda pek çok mükafata layık görüldü.
Ölüme götüren işsizlik: Roma ore 11
- Yıl: 1952
- Tür: Dram
- Yönetmen: Giuseppe De Santis
- Oyuncular: Carla Del Poggio, Lucia Bosé, Raf Vallone
- IMDb: 7.8
İtalya’da işsizliğin en yüksek olduğu devirde yaşanmış gerçek bir olaya dayanan Roma ore 11 sineması, bir sekreterlik işi için verilen iş ilanına 200 bayanın başvurmasıyla başlıyor. Bir merdivende iş görüşmesi için bekleyen bayanlar ortasında toplumun her kısmından insan vardır. Merdivenin çökmesi, onlarca kişinin ölmesi ve onlarca kişinin de yaralanması üzerine kıssa derin bir sınıfsal sorgulamaya dönüşüyor.
Aynı bizim dizilere benziyor: Sedotta e abbandonata
- Yıl: 1964
- Tür: Güldürü, Dram
- Yönetmen: Pietro Germi
- Oyuncular: Stefania Sandrelli, Saro Urzì, Lando Buzzanca
- IMDb: 7.9
Sicilya taşra hayatını ve klasik hayatını mizahi lisanla eleştiren bir üretim olan Sedotta e abbandonata sinemasında kalabalık bir aile öyküsü izliyoruz. Her şey büyük kız kardeşin nişanlısının küçük kız kardeşi kandırarak onunla münasebete girmesi ile başlar. 16 yaşındaki kız gebe kalınca babası, büyüğü bırakıp küçükle evlenmesini ister ancak adam ortadan kaybolur. Bunun üzerine baba, aile onurunu müdafaa gayretine atılır.
Bir garip kara güldürü: Indagine su un cittadino al di sopra di ogni sospetto
- Yıl: 1970
- Tür: Kabahat, Dram
- Yönetmen: Elio Petri
- Oyuncular: Gian Maria Volonte, Florinda Bolkan, Gianni Santuccio
- IMDb: 8.0
Ülkemizde Her Türlü Kuşkunun Ötesinde Bir Vatandaş Üstüne Soruşturma ismiyle vizyona giren Indagine su un cittadino al di sopra di ogni sospetto sinemasında ilginç bir kara mizah anlatısı izliyoruz. Sayısız mükafata layık görülen sinemanın öyküsü, bir polis müfettişinin metresi öldürmesi ile başlıyor. Genç bir polis, müfettişe yardım ederek kuşkulu olarak diğerlerini ortaya atar.
İtalyan yeni gerçekçiliğinin ta kendisi: Ladri di biciclette
- Yıl: 1948
- Tür: Dram
- Yönetmen: Vittorio De Sica
- Oyuncular: Lamberto Maggioran, Enzo Staiola, Lianella Carell
- IMDb: 8.3
Ülkemizde Bisiklet Hırsızları ismiyle vizyona giren Ladri di biciclette sineması demek, İtalyan yeni gerçekçiliğin ta kendisi demektir. Savaş sonrası Roma kentinde geçen kıssada hayatta kalma uğraşı veren sıradan bir personelin hayatını izliyoruz. Uzun bir vakit sonra iş bulan lakin iş için gerekli bisikleti çaldıran karakterimiz oğluyla bir arada kenti karış karış gezmeye ve çalınan bisikleti aramaya başlar.
Orta sınıf aile destanı: La meglio gioventù
- Yıl: 2003
- Tür: Dram, Romantik
- Yönetmen: Marco Tullio Giordana
- Oyuncular: Luigi Lo Cascio, Alessio Boni, Jasmine Trinca
- IMDb: 8.5
Dünyada The Best of Youth ismiyle vizyona giren La meglio gioventù sinemasında bir aile üzerinden anlatılan bir cins jenerasyonlar ortası çatışmaya şahit oluyoruz. 1966 yılında başlayan kıssa yıl yıl biraz daha katmanlı hale geliyor ve 2003’e kadar sürüyor. Kimlerine nazaran bir ömür süren bu mühlet boyunca orta sınıf bir ailenin kendi içlerinde ve dış dünya ile yaşadıkları çatışmalar ekrana yansıyor.
Eski bir dostun mevti: Nuovo Cinema Paradiso
- Yıl: 1988
- Tür: Dram, Romantik
- Yönetmen: Giuseppe Tornatore
- Oyuncular: Philippe Noiret, Salvatore Cascio, Marco Leonardi
- IMDb: 8.5
Ülkemizde Cennet Sineması ismiyle vizyona giren Nuovo Cinema Paradiso, en kıymetli dünya klasiklerinden biri olarak kabul edilir ve müzikleri Ennio Morricone tarafından yapılmıştır. Kıssa, bir direktörün sevgilisinin ona annesinin aradığını ve Alfredo’nun öldüğünü söylemesi ile başlar. Alfredo aslında direktörün çocukluğunda birinci defa ona sinemanın ne olduğu gösteren bir sinema makinistidir.
Kendine has usulleriyle dikkat çeken klasik İtalyan sinemalarından kimilerini listeledik ve kısaca izleyiciye sundukları kıssalardan bahsettik. Elbette bu liste çok daha uzun olabilirdi. Listemizde olmasını istediğiniz İtalyan sinemalarını yorumlarda paylaşabilirsiniz.
