Joe Goldberg; makul bayanlara takıntılı hâle gelme, onları ‘stalklama’, bir formda ilgilerini kazanıp onlara haksızlık ettiğine inandığı insanları öldürme davranışlarına sahip bir karakter.
Tüm fecî davranışlarına ve işlediği cürümlere karşın cazibesiyle ekran başında izleyenleri bile etkilemeyi başaran Joe karakteri psikoloji uzmanlarının dâhi ilgisini çekti. Ruhsal olarak nasıl değerlendirildiğine geçmeden evvel dizinin ne hakkında olduğunu bilmeyenler için konusuna ufak bir göz atalım.
Kısa müddette büyük bir izleyici kitlesine ulaşan “You” dizisinin konusu:
Caroline Kepnes’in 2014’te yayımlanan romanından uyarlanarak yapılan ‘You’, Amerikan psikolojik tansiyon türündeki televizyon dizisi.
Dizinin anlatıcısı ve ana karakteri olan Joe, bir yerlerde denk geldiği bayanları takıntı hâline getiriğ onları manipülasyonlarla dolu bir “aşk” çemberinin içine sokarken bir yandan cinayetler işliyor.
Joe Goldberg karakteri psikoloji kısmında ‘psikopat’ kategorisine girmiyor.
“Psikopat”, antisosyal kişilik bozukluğunun halk ortasındaki ismidir. Genelde davranışları sosyal normlara ve klâsik doğru/yanlış anlayışlarına meydan okuyan bir kişiyi tanımlamak için kullanılır. Fakat akıl sıhhati uzmanlarına nazaran, Goldberg’in akıl sıhhati tek bir etiketten daha karmaşık.
Medya, insan davranışı ve nörobilimin kesişimini araştıran bir toplumsal bilimci olan Pamela Rutledge’a nazaran, Goldberg için tek bir akıl sıhhati durumunu saptamanın sıkıntı olmasının bir nedeni, “You”nun televizyon için yaratılmış olması.
Bu kadar cazibeli görünmesi narsisizm sinyalleri veriyor.
Rutledge, Goldberg için “İnsanları öldürmesine karşın izleyicilerde belli bir ölçüde empati uyandıran bir karakter yaratmak ve yeterli bir kıssa oluşturmak için inşa edilmiş olağandışı seviyelerdeki kişilik özelliklerinin bir karışımı üzere görünüyor. Çok az insan gerçek hayatta bu türlü davranır.” diyor.
Joe Goldberg’in izleyicilerle birinci tanıştırıldığı andan itibaren son derece alımlı görünmesi, onun bir narsist olabileceğine de işaret ediyor.
Farklı dönemlerde farklı kişilik bozukluklarıyla karşımıza çıkıyor.
Goldberg, 1. dönemde antisosyal kişilik bozukluğu, narsisizm ve karşılıklı bağımlılık belirtileri gösterirken 2. dönemde; geçmiş travmalarına geri dönüşler yaşayarak aslında bir bağlanma bozukluğu yaşadığına işaret ediyor.
Joe için en bariz iki teşhis var.
Ulusal Sıhhat Enstitüsüne göre, antisosyal kişilik bozukluğu olan şahıslar empatiden mahrumdur ve sonuç olarak, diğerlerini istediklerini elde etmek için manipüle etmek veya diğer birinin mahremiyetini ihlal etmek üzere, toplumun ahlaki açıdan sağlam olmadığını düşündüğü biçimlerde hareket edebilirler.
Mayo Clinic’e nazaran, narsist kişilik bozukluğu olan şahıslar, tipik olarak düşük benlik hürmetini maskelemek için kullanılan sistemler olan, şişirilmiş bir öz-önem hissine ve diğerleri için empati eksikliğine sahiptir.
Antisosyal kişilik bozukluğu ve narsizmin işaretlerini bünyesinde barındırıyor.
Bazı açılardan, Goldberg her iki durumu da bünyesinde barındırıyor zira bir kişinin kendisine haksızlık yaptığına inandığında daima olarak şiddete başvuruyor.
Örneğin, 1. dönemde takıntılı olduğu Beck’in sevgilisinin başına vurdu, onu bir cam kutuya kilitledi ve birkaç gün sonra öldürdü. İlerleyen bölümlerde Beck’in en yakın arkadaşının bağına müdahale etmesinden hoşlanmadığı için onu da öldürdü.
Terapist Kelly Scott, Goldberg’in tüm bu iğrenç ve yasadışı eylemleri pişmanlık göstermeden işlediğini ve bunu kendi çıkarı için yaptığını, bunun da antisosyal kişilik bozukluğu olarak tanımlanabileceğini söyledi.
Bazı uzmanlara nazaran antisosyal kişilik bozukluğu tanısı uygun değil.
Scott’a nazaran, Goldberg’in başvurduğu şiddet empatiden mahrum olduğu ve antisosyal kişilik bozukluğu olduğu için değil, şiddet içeren çalkantılı çocukluğunun geliştirdiği bağlanma bozukluğuyla ortaya çıkıyor.
Joe’nun konut sahibinin öldürüldüğünü öğrendikten sonra perişan göründüğü 2. dönem sahnesi üzere birtakım sahneler Goldberg’in gerçekten empatiye sahip olduğunu ve bu nedenle antisosyal kişilik bozukluğuna sahip olmadığını kanıtlıyor.
Hastalıklı bir halde birilerine bağımlı oluyor.
Rutledge’a nazaran, Goldberg’in saplantısına yakın olanlara ziyan verme yahut onları öldürme eğilimi, hastalıklı bir halde birilerine bağımlı olduğunu da gösteriyor.
Ciddi derecede birbirine bağımlı olan beşerler, eşlerini yahut bağımlı oldukları kişiyi denetim etme ve kendi kimliklerine sahip olmaktan ziyade eşleriyle olan bağlarına nazaran tanımlama eğilimindedir.
Güvensiz-kaygılı bağlanma
2. dönemde Goldberg’in geçmişine daha derinden giriyor ve aslında bir bağlanma sorunu yaşadığını gösteren ipuçlarını ortaya çıkarıyor. Psikolojide “güvensiz-kaygılı bağlanma” olarak geçen bağlanma çeşidine sahip olma ihtimali epeyce yüksek.
Bu bağlanma cinsine sahip kişi, bağlarında muhtaç ve yapışkan bir rol benimsiyor. Joe karakteri de zihninin tamamını partnerine odaklıyor ve herkesi tehdit olarak algılıyor. Partneriyle ortasında olumsuz bir durum meydana geldiğinde paniğe kapılarak sıhhatsiz yansılar vermeye başlıyor.
“Sevilmezlik şeması”na sahip olduğuna dair ipuçlarını yakalayabiliyoruz.
Çocukluğunda yaşadığı travmatik olaylardan dolayı “sevilmezlik şeması” geliştiren Joe, içten içe daima sevileceğine dair inancını yitiriyor. Bu sevilmezlikten kurtulmak için ise “aşırı telafi” formülüyle bayanlara takıntılı bir formda yaklaşarak etraflarındaki herkesi tehdit olarak algılayıp öldürüyor.
Olmazsa olmaz, “mommy issues”
Scott, Joe karakterinin tahliline şöyle devam ediyor:
“İhtiyaçlarına cevap vermeyen, tutarsız ve inanç vermeyen annesine bağlıydı. Annesi onu istismar ve ihmâl etti. Bu nedenle Goldberg hayatının ilerleyen devirlerinde, ona muhtaçlığı olanı verebileceğine inandığı bayanlara takıntılı bir halde bağlanıyor ve sevgi elde etme fikriyle motive oluyor.”
